Adi müdrikliyə baxmayaraq, sadəcə olaraq televizora baxmaq uşağın çəkisi ilə əlaqəli deyil, lakin video oyun oynamaqla əlaqəli ola bilər, yeni araşdırmalar göstərir.
"Çəkisi yüksək olan uşaqlar elektron oyunlara orta vaxt sərf edirdilər, daha aşağı çəki statusu olan uşaqlar isə elektron oyunlara az və ya çox vaxt sərf edirdilər" deyir Elizabeth A. Vandewater, Ph. D., və Texas Universitetindəki həmkarları Journal of Adolescence. "Mülayim" oyun, xoşagəlməz səslənsə də, elektron oyunlar oynayan çoxlu sayda amerikalı uşaqları nəzərə alsaq, böyük təsir göstərə bilər.
Tədqiqatçılar 1-12 yaş arası 2831 uşaq arasında sorğu keçirib, uşaqların media vərdişlərini qeyd edib və onların bədən kütləsi indeksini, insanın nə qədər kök və ya arıq olduğunu göstərən boy-çəki nisbətini hesablayıblar.
"Həm televiziya, həm də video oyunu əsaslı şəkildə oturaq fəaliyyətlər hesab oluna bilsə də, televiziya olmadığı halda video oyun oynaması uşaqların çəkisi ilə əlaqəli idi" deyir. "Bu o demək ola bilər ki, televizordan istifadə deyil, video oyun oynaması uşaqların daha çox fiziki cəhətdən tələbkar məşğuliyyətlərə sərf etdiyi vaxtı həqiqətən əvəz edir."
Boruya baxmaq uşaqlarda artıq çəkiyə necə səbəb ola bilər? Uzun müddətdir mövcud olan bir mənzərəni "divan kartofu fərziyyəsi" adlandırmaq olar - uşaqlar idman oynamaq əvəzinə hərəkətsiz otururlar, ekrana baxırlar. İkinci baxış çoxlu reklamlar vasitəsilə (əsasən yemək üçün) və ya uşaqlar baxarkən qəlyan altı yediyi üçün televizora baxmağı yeməklə əlaqələndirir.
Vandewater deyir ki, o, televiziyaya baxmağın uşaqları kökəltməsi ilə bağlı fikirlərin əzmkarlığını tapdığını, bunun əksinə çoxlu araşdırmalar apardığını deyir. O deyir ki, piylənmə ilə televiziya ekranı arasında əlaqə zəifdir.
Onun araşdırmasında, yüksək BMI olan uşaqlar orta dərəcədə video oyunları oynayır, lakin BMI-i aşağı olan uşaqlara nisbətən ya çox az, ya da daha çox kompüter oxuyur və ya qeyri-oyun məqsədləri üçün istifadə edirdilər. Daha çəkisi olan uşaqlar arıq uşaqlardan daha çox oturaq fəaliyyətlə məşğul olurdular, lakin onlar orta və ya həddindən artıq aktiv olmağa az və ya çox vaxt sərf etmirdilər.
BKİ-si aşağı olan uşaqlar, əksinə, çapdan və ya kompüterdən qeyri-oyun məqsədləri üçün orta dərəcədə istifadə edirdilər, video oyunlardan isə çəkisi olan həmyaşıdlarından daha çox və ya daha az istifadə edirdilər. Onların çəki statusunun da fəaliyyət səviyyələri ilə heç bir əlaqəsi yox idi.
Çəkinin fəaliyyətlə əlaqəsi paradoksal görünə bilər. Çəkili uşaqların daha oturaq olması müəyyən məna kəsb edir, lakin onların arıq uşaqlar qədər aktiv olmaları heç bir məna kəsb etmir. Bununla belə, Vandewater çəki və fəaliyyət arasında heç bir əlaqə tapmadı. O, təklif edir ki, oturaraq daha çox vaxt keçirsələr də, daha ağır uşaqlar da arıqlamaq üçün digər vaxtlarda daha aktiv ola bilərlər. Bu, yüksək və aşağı BMI qruplarında fəaliyyət səviyyələrini bərabərləşdirəcək.
Vandewater xəbərdar edir ki, tədqiqat səbəbləri deyil, amillərin assosiasiyasını əks etdirir. Məsələn, o, elektron oyundan istifadənin qızlar arasında çəki ilə əlaqəli olduğunu, lakin oğlanlar arasında olmadığını aşkar etdi. Bu o demək deyil ki, oyun oynamaq bu qızları daha da ağırlaşdırıb. Ola bilər ki, artıq çəkili qızlar özlərini sosial cəhətdən təcrid olunmuş hiss etdikləri üçün elektron mediaya müraciət edirlər.
Uşaqlar və böyüklər üçün media boş vaxtlarını doldurur, deyir. Kilolu uşaqlar daha oturaqdırlar və daha az dostları var və sadəcə əllərində daha çox boş vaxt tapa bilərlər. Bu o deməkdir ki, mediadan istifadə digər tərəfdən deyil, piylənmənin nəticəsidir.
"Amerikalı gənclərin piylənmə probleminin tez və asan həlli olsaydı, çox gözəl olardı," Vandewater deyir. "Təəssüf ki, bu günə qədər mövcud olan məlumatlar televizoru söndürməyin və ya video oyun konsolunu çıxarmağın uşaqlıqda piylənmənin yayılmasını azaldacaq "sehrli güllə" olduğu fikrini dəstəkləmir."
