ATLANTA – 20-ci əsrdə milyonlarla insanı xəstələndirən və yüz minlərlə insanın ölümünə səbəb olan üç pandemiya kimi qrip pandemiyasının gələcək epidemiyasında, qripə qarşı peyvənd ehtiyatı qripin yayılmasının qarşısını almaq üçün kifayət qədər tez əldə olunmaya bilər. xəstəlik. Bununla belə, Emori Universitetinin Rollins İctimai Sağlamlıq Məktəbində biostatistiklərin araşdırmasına görə, adekvat peyvənd ehtiyatı istehsal olunana və paylanana qədər qripə yoluxma şübhəsi olan şəxslərin yaxın təmaslarına antiviral agentlər verilsə, minlərlə ölümün qarşısı alına bilər. Emori biostatistika professorları Ira Longini, Jr, PhD və M. Elizabeth Halloran, MD, DSc və onların həmkarları Azhar Nizam, MS və Yang Yang, BSc, martın 26-da onlayn olaraq görünəcək və 1 aprel 2004-cü ildə American Journal of Epidemiology-də xüsusi məqalə kimi dərc olunacaq.
The Emory alimləri 1957-58-ci illərdə Asiya qripi pandemiyasına səbəb olan və təxminən 70.000 ölümlə nəticələnən A(H2N2) qripinə oxşar agent üçün qrip pandemiyasının və ya bioterror hücumunun dinamik stoxastik simulyasiya modelindən istifadə ediblər. ABŞ-da (Stokastik modelə təsadüf və ya ehtimal elementləri daxildir). Onlar müəyyən ediblər ki, oxşar pandemiya zamanı heç bir müdaxilədən istifadə edilməsə, əhalinin 33 faizi xəstələnəcək və nəticədə hər 1000 nəfərə 0,58 ölüm nisbəti olacaq. Antiviral profilaktika, şübhəli qripə yoluxma hallarının 80%-nin yaxın təmaslarına verilsəydi, bununla belə, müəlliflərin “məqsədli antiviral profilaktika” (TAP) adlandırdıqları strategiyada epidemiyanın qarşısını almaq olar. Əgər TAP şübhəli qrip hallarının müəyyən edilməsindən sonra bir gün ərzində başlansa və səkkiz həftəyə qədər istifadə edilsəydi, əhalinin yalnız 2 faizi xəstələnəcək və ölüm nisbəti hər 1000 nəfərə cəmi 0,04 olacaq. Tədqiqatçılar səkkiz həftəlik TAP-ın əhalinin 80 faizinin peyvənd edilməsi qədər təsirli olacağını müəyyən ediblər.
"Qripdən ciddi ictimai sağlamlıq təhlükəsi halında hədəflənmiş antiviral terapiyaya etibar etmək bacarığı, qrip pandemiyasının xüsusiyyətlərinə görə son dərəcə dəyərli bir strategiya olardı", - Dr. Longini bildirib. "Epidemiyalar, adətən, əvvəlki ştammlardan bir qədər fərqlənən genetik variasiya əldə edən qrip ştammları ilə əlaqədar olur, pandemiyalar isə hazırkı qrip ştammında dramatik dəyişiklik olduqda baş verir. İllik qripə qarşı peyvəndlər əvvəlki mövsümdən qripin ştammına qarşı çıxmaq üçün nəzərdə tutulub., və tez-tez yeni epidemiyanın ilk dalğasına qarşı durmaq üçün kifayət qədər peyvəndin hazırlanmasına yetişmək üçün kifayət qədər vaxt yoxdur. Yeni müəyyən edilmiş ştama uyğun peyvəndin istehsalı və paylanması altı ilə səkkiz ay çəkə bilər."
Ağır kəskin respirator sindromun (SARS) yayılmasının qarşısını almaq üçün bu yaxınlarda müşahidə və nəzarət strategiyasından (məsələn, hadisələrin təcrid edilməsi və yaxın təmasda olan şəxslərin karantinə alınması) istifadə olunsa da, qripin inkubasiya dövrü daha qısadır (1,9 gün). 6,4 gündən fərqli olaraq) və asimptomatikdən birincili pnevmoniyaya qədər daha geniş klinik xəstəlik diapazonuna malikdir. Beləliklə, nəzarət və qorunma strategiyasının qrip epidemiyasının qarşısını almaq üçün işləmək ehtimalı azdır.
"Nəzarət və nəzarət qrip epidemiyasının qarşısını almaq üçün səmərəsiz strategiya olacağından, yaxşı planlaşdırılmış paylama strategiyası ilə birlikdə antiviral dərmanların yığılması adekvat peyvənd tədarükü aparılarkən ilk müdafiə xətti ola bilər. Sonrakı infeksiya dalğalarına qarşı çıxmaq üçün istehsal edilmişdir ", - Dr. Longini izah etdi.
Alimlər artıq bilirlər ki, antiviral dərmanlar məruz qaldıqdan sonra infeksiyanın qarşısını almaq, infeksiyadan sonra klinik xəstəlik ehtimalını az altmaq və yoluxmuş şəxslər tərəfindən ötürülmə ehtimalını az altmaq üçün profilaktik olaraq istifadə oluna bilər, həmçinin azaldılması üçün terapevtik olaraq istifadə edilə bilər. klinik xəstəlik və infeksiyadan sonra ötürülmə. Emory modeli müxtəlif TAP strategiyaları üçün əhali səviyyəsinin təsirlərinin nə olacağını simulyasiya edir. Bunlara müdaxiləni birbaşa qəbul etməyən insanlara dolayı təsirlər daxildir. Model əhali, xüsusiyyətləri ABŞ-ın 2000-ci il siyahıyaalınmasından yaş bölgüsü və təxmini ev təsərrüfatlarının ölçülərini təqlid edən insanlardan ibarət idi. Qripin yayılması bir gün ərzində yaxın və təsadüfi təmasların tipik sayını ölçməklə simulyasiya edilmişdir.
Tədqiqatçılar peyvəndin, əgər varsa, epidemiyanın qarşısını almaq üçün ən təsirli strategiya olacağını etiraf etsələr də, onlar tapdılar ki, TAP-dan dörd həftəyə qədər istifadə etmək demək olar ki, bütün əhalinin 50 faizinin peyvənd edilməsi qədər təsirli olacaq. TAP səkkiz həftəyə qədər istifadə edildikdə, demək olar ki, bütün əhalinin 80 faizini peyvənd etmək qədər effektiv olacaqdır. Yalnız məhdud miqdarda peyvənd mövcud olsaydı, onlar 19 yaşından kiçik uşaqların 80 faizinin peyvənd edilməsinin bütün əhalinin 80 faizinin peyvənd edilməsi qədər təsirli olacağını tapdılar.
"Qripə qarşı ən yaxşı müdaxilənin peyvəndin olduğunu bilsək də, peyvənd ehtiyatları məhdud ola bilər", - Dr. Halloran vurğuladı. "Altı-səkkiz həftə ərzində 80 faiz TAP-dan istifadə demək olar ki, bütün əhalinin 80 faizini peyvənd etmək qədər effektivdir, lakin hətta antiviral agentlərin daha məhdud tədarükü nəzərə alınmaqla, yalnız bir həftə ərzində TAP milyonlarla qrip hadisəsinin qarşısını ala və minlərlə insanın həyatını xilas edə bilər.."
Tədqiqatçılar həmçinin antiviral preparatların geniş istifadəsi nəticəsində dərmana davamlı qripin yaranması ilə bağlı mümkün narahatlıqları da həll ediblər. Hal-hazırda qrip üçün ya terapevtik, həm də profilaktik olaraq iki növ antiviral dərmanlar - adamantanlar və neyraminidaza inhibitorları istifadə olunur. Bu agentlərin profilaktik istifadəsi nəticəsində yaranan dərman müqavimətinin terapevtik istifadə ilə müqayisədə xeyli aşağı olduğu göstərilmişdir. Emory alimləri neyraminidaza inhibitorlarının xassələrinin TAP strategiyası ilə davamlı ştammların minimal yayılmasına səbəb olacağını vurğulayaraq, bu sinif antiviral dərmanların bu cür istifadə üçün ehtiyat toplamaq üçün ən yaxşısı olacağını, daha sonra isə adamantanlar olacağını irəli sürürlər.
"TAP strategiyasının effektivliyi qripə yoluxma hallarının sistematik müəyyənləşdirilməsinə əsaslanır və xüsusilə məktəblər, qocalar evləri və iş yeri kimi institusional şəraitdə, həmçinin səhiyyə işçiləri və ilk müdaxilə edənlər üçün effektiv ola bilər. " Doktor Longini dedi. "Əgər maddi-texniki və maliyyə təfərrüatları idarə oluna bilsə, antiviral dərmanların məqsədyönlü istifadəsi pandemiya qrip epidemiyasının qarşısını almaq üçün təsirli birinci dərəcəli strategiya olardı."
